પીએમ નરેન્દ્ર મોદી આજે બ્રિટનના બે દિવસના પ્રવાસે જશે. આ તેમની બ્રિટનની ચોથી મુલાકાત છે. તેઓ બ્રિટિશ વડાપ્રધાન કીર સ્ટારમરના આમંત્રણ પર અહીં જઈ રહ્યા છે. આ માહિતી વિદેશ સચિવ વિક્રમ મિસરીએ આપી છે.

કીર સ્ટારમર વડાપ્રધાન બન્યા પછી મોદીનો આ પહેલો બ્રિટન પ્રવાસ છે. પીએમ બ્રિટિશ રાજા કિંગ ચાર્લ્સને પણ મળશે.

લંડનમાં પીએમ મોદી અને સ્ટારમર વચ્ચે દ્વિપક્ષીય બેઠક થશે. આમાં, બંને ભારત-યુકે મુક્ત વેપાર કરાર (FTA), સંરક્ષણ, ટેકનોલોજી અને આબોહવા જેવા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરશે.

બંને દેશો વચ્ચે FTA અંગે વાટાઘાટો ત્રણ વર્ષથી વધુ સમયથી ચાલુ હતી, જે હવે પૂર્ણ થઈ ગઈ છે.

5 વર્ષમાં વેપાર બમણો કરવાનો ઉદ્દેશ્ય છે

પીએમ મોદીની આ મુલાકાત દરમિયાન, ત્રણ વર્ષની વાટાઘાટો પછી ભારત અને યુનાઇટેડ કિંગડમ (યુકે) વચ્ચે ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ (FTA) પર હસ્તાક્ષર થઈ શકે છે. મીડિયા અહેવાલો અનુસાર, ડ્રાફ્ટ કરારની કાનૂની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થઈ ગઈ છે.

FTA એટલે ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ, જેને હિન્દીમાં 'મુક્ત વેપાર કરાર' કહેવામાં આવે છે. તે બે કે તેથી વધુ દેશો વચ્ચેનો કરાર છે, જેથી તેઓ સરળતાથી એકબીજા સાથે માલ અને સેવાઓનો વેપાર કરી શકે, અને તેના પર ઓછો કર (ડ્યુટી) લાદી શકે અથવા બિલકુલ કર ન લગાવે.

આનાથી બંને દેશોની કંપનીઓને ફાયદો થાય છે કારણ કે તેમનો માલ સસ્તો થાય છે, જેના કારણે લોકો વધુ ખરીદી કરે છે.

FTA મંજૂર થવામાં 1 વર્ષ લાગશે

વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રી પીયૂષ ગોયલ પણ પીએમ મોદી સાથે યુકેની મુલાકાતે છે. FTA વાટાઘાટોમાં તેમની મુખ્ય ભૂમિકા છે. બંને દેશો વચ્ચે FTA પર હસ્તાક્ષર થયા પછી, ભારતીય કેબિનેટ અને યુકે સંસદની મંજૂરી મેળવવી જરૂરી રહેશે. આમાં 6 મહિનાથી 1 વર્ષનો સમય લાગી શકે છે.

અગાઉ, બંને દેશો વચ્ચેની ડીલ 6 મેના રોજ ફાઈનલ થઈ હતી. કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા પછી, તેને બ્રિટિશ સંસદ અને ભારતના મંત્રીમંડળ દ્વારા મંજૂરી આપવી પડશે.

FTAનો ઉદ્દેશ્ય 2030 સુધીમાં દ્વિપક્ષીય વેપારને બમણો કરીને 120 અબજ ડોલર કરવાનો છે. કરાર પર હસ્તાક્ષર થયા પછી, ભારતથી ચામડું, ફૂટવેર, કાપડ, રમકડાં, જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરી જેવાઉત્પાદનો પર યુકેમાં એક્સપોર્ટ ટેક્સ નાબૂદ કરવામાં આવશે.

તેમજ, ભારતમાં બ્રિટિશ વ્હિસ્કી અને કાર જેવા ઉત્પાદનો સસ્તા થશે. આ કરાર પછી, 2030 સુધીમાં બંને દેશો વચ્ચેનો વેપાર 120 અબજ ડોલર સુધી પહોંચવાની ધારણા છે. આ સાથે, બંને દેશોમાં ડિજિટલ, એન્જિનિયરિંગ, માર્કેટિંગ જેવા ક્ષેત્રોમાં નવી રોજગારીની અપેક્ષા છે.

બંને દેશો વચ્ચેના કરારને કારણે આ વસ્તુઓ સસ્તી થઈ શકે છે-

સ્થાનિક દારૂની કંપનીઓમાં કોમ્પિટિશન થશે

આ કરારને કારણે, યુકેથી આવતી વ્હિસ્કી ભારતમાં ઓછી કિંમતે ઉપલબ્ધ થશે, જે વિશ્વનું સૌથી મોટું વ્હિસ્કી બજાર છે. જો કે, આ સોદો પ્રીમિયમ આલ્કોહોલ બજારમાં ઝડપથી વિસ્તરણ કરી રહેલી સ્થાનિક દારૂ કંપનીઓમાં કોમ્પિટિશન લાવશે.

સ્કોચ વ્હિસ્કી એસોસિએશનના સીઈઓ માર્ક કેન્ટે આ સોદાને 'ટ્રાન્સફોર્મેશનલ' ગણાવી અને કહ્યું, "યુકે-ભારત ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ એક પેઢીમાં એક વાર થતો સોદો છે અને વિશ્વના સૌથી મોટા વ્હિસ્કી બજારમાં સ્કોચ વ્હિસ્કી એક્સપોર્ટ માટે એક ઐતિહાસિક ક્ષણ છે."

મુક્ત વેપાર કરારથી ભારતને કેવી રીતે ફાયદો થશે?

આ સોદો ભારતીય નિકાસને વેગ આપશે અને રોજગારીનું સર્જન પણ કરશે. નાણાકીય વર્ષ 24માં, ભારતે યુકેમાં $12.9 બિલિયન અથવા રૂ. 1.12 લાખ કરોડના માલની નિકાસ કરી હતી. આ સોદો ભારતને 2030 સુધીમાં $1 ટ્રિલિયનના નિકાસ લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરશે. વિકસિત બજારો સુધી પહોંચ પણ વધશે.

ભારત અને યુકે વચ્ચે કરાર અંગે વાટાઘાટો 13 જાન્યુઆરી 2022ના રોજ શરૂ થઈ હતી, જે હવે લગભગ 3.5 વર્ષ પછી પૂર્ણ થઈ છે. 24 ફેબ્રુઆરીના રોજ, વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રી પીયૂષ ગોયલ અને યુકેના વ્યાપાર અને વેપાર સચિવ જોનાથન રેનોલ્ડ્સે બંને દેશો વચ્ચે પ્રસ્તાવિત FTA માટે વાટાઘાટો ફરી શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી.

2014થી, ભારતે મોરેશિયસ, UAE, ઓસ્ટ્રેલિયા અને EFTA (યુરોપિયન ફ્રી ટ્રેડ એસોસિએશન) સાથે આવા 3 મુક્ત વેપાર કરારો પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. ભારત યુરોપિયન યુનિયન (EU) સાથે સમાન કરારો માટે સક્રિયપણે વાટાઘાટો કરી રહ્યું છે.