કિરણ રાવનો જન્મ બેંગલુરુમાં થયો હતો પરંતુ તેમનું બાળપણ કોલકાતામાં વિતાવ્યું હતું. કિરણના પારિવારિક પૃષ્ઠભૂમિ વિશે, લોકો ઘણીવાર તેમને તેલંગાણાના રાજવી પરિવાર સાથે જોડે છે. જોકે, લલ્લાન્ટોપ સાથેના એક ઇન્ટરવ્યૂમાં, કિરણે જણાવ્યું હતું કે તેમનો રાજવી પરિવાર સાથે સીધો સંબંધ નથી. તેલંગાણા સાથે તેમનો સંબંધ તેમના દાદાની બહેન દ્વારા જોડવામાં આવે છે, જેમના લગ્ન વાનાપાર્થીના રાજા જે. રામેશ્વર રાવ સાથે થયા હતા. કિરણ પોતાને કર્ણાટક અને કોલકાતા બંનેની સાંસ્કૃતિક રીતે મિશ્ર વ્યક્તિ માને છે. એક્ટ્રેસ અદિતિ રાવ હૈદરી તેની કઝીન બહેન છે. કિરણ રાવની પિતરાઈ બહેન અદિતિ રાવ હૈદરીએ 'દિલ્હી-6' અને 'પદ્માવત' જેવી ફિલ્મોમાં કામ કર્યું છે.

કિરણની માતા, ઉમા રાવ, એક શાળા શિક્ષિકા હતી, જ્યારે તેના પિતા, સી.આર. રાવ, બ્રિટિશ આયર્ન અને સ્ટીલ કંપની, ગેસ્ટ કીન અને વિલિયમ્સ માટે માર્કેટિંગમાં કામ કરતા હતા. કિરણે કોલકાતાના લોરેટો હાઉસ અને પછી લા માર્ટિનિયર ફોર ગર્લ્સમાં અભ્યાસ કર્યો. ત્યારબાદ તેણે મુંબઈની સોફિયા કોલેજમાં કલાનો અભ્યાસ કર્યો. બાદમાં દિલ્હીની જામિયા મિલિયા ઇસ્લામિયા યુનિવર્સિટીમાંથી માસ કોમ્યુનિકેશનમાં માસ્ટર ડિગ્રી મેળવી. જામિયા મિલિયા ઇસ્લામિયામાંથી માસ કોમ્યુનિકેશનમાં માસ્ટર ડિગ્રી પૂર્ણ કર્યા પછી, કિરણ ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં કામ કરવા માટે મુંબઈ ગઈ.

તેની પહેલી ફિલ્મ આશુતોષ ગોવારિકરની "લગાન" હતી, જેમાં તેણે સહાયક દિગ્દર્શકની ભૂમિકા ભજવી હતી. 'લગાન' ની સફળતા ફક્ત આશુતોષ ગોવારિકર અને આમિર ખાનના વિઝનનો પુરાવો નથી, પરંતુ રણની કઠોર પરિસ્થિતિઓમાં છ મહિના સુધી મહેનત કરનારી ટીમની ભાવનાનો પણ પુરાવો છે. કિરણ રાવ તે ટીમના સૌથી મહેનતુ સભ્યોમાંના એક હતા

2001માં, "લગાન" નું શૂટિંગ ગુજરાતના ભુજના કુનરિયા ગામમાં થયું હતું. તાપમાન ક્યારેક માઈનસ 48 ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી ઘટી જતું હતું, તો ક્યારેક 48 ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી પહોંચી જતું હતું. કિરણ રાવના કામમાં મેકઅપ, હેરસ્ટાઇલ અને કપડાંથી લઈને બધા કલાકારોને સેટ પર લાવવા સુધીનો સમાવેશ થતો હતો. શૂટિંગની શરૂઆત સરળતાથી થાય તે માટે કિરણ દરરોજ સવારે 4 થી 4:30 વાગ્યાની વચ્ચે સેટ પર પહોંચતી હતી. ક્યારેક ક્યારેક તેને સેટ પર કલાકારો માટે કોફી પણ લાવવાનું કહેવામાં આવતું હતું. 'લગાન' ના શૂટિંગ વિશે ધ લલ્લાન્ટોપ સાથેની એક મુલાકાતમાં, તેણે કહ્યું- ‘સેટ પર પહોંચતા પહેલા, હું વોકી-ટોકી પર ટોસ્ટર ચાલુ કરવાનું કહેતી હતી. ફિલ્મમાં એલિઝાબેથની ભૂમિકા ભજવનાર રશેલ શેલીને સવારે ઉઠતાવેત સૌથી પહેલાં ટોસ્ટ બ્રેડ જોઈએ.’

દિવ્ય ભાસ્કર સાથેના તાજેતરના ઇન્ટરવ્યૂમાં, એક્ટર અખિલેન્દ્ર મિશ્રાએ જણાવ્યું હતું કે- "ફિલ્મ 'લગાન'ના મુખ્ય સહાયક દિગ્દર્શક અપૂર્વ લાખિયા હતા. અપૂર્વાએ હોલિવૂડ ફિલ્મો 'ધ આઈસ સ્ટોર્મ' અને 'અ પરફેક્ટ મર્ડર' માં સહાયક તરીકે પણ કામ કર્યું હતું. આમિર ખાન તેને ભારત લાવ્યા. ત્યારબાદ અપૂર્વાએ 'લગાન' ટીમમાં ત્રણ વધુ સહાયક દિગ્દર્શકો ઉમેર્યા: રીમા કાગતી, પ્રિયમવદા નારાયણન અને કિરણ રાવ."

અખિલેન્દ્ર મિશ્રાના મતે, ‘આજકાલ, પ્રોડક્શન ફક્ત વસ્તુઓનું સંચાલન કરવા વિશે છે, પરંતુ 'લગાન'ના સેટ પર કામ એક અલગ સ્તર પર હતું. કિરણ રાવનું કામ ફક્ત કોલ શીટ્સ વહેંચવાનું નહોતું. તેને ખાતરી કરવી પડતી હતી કે દરેક એક્ટર, ખાસ કરીને એક્ટ્રેસ, સમયસર તૈયાર થાય, નાસ્તો કરે અને સમયસર સેટ પર પહોંચે.’ સેટ પર શિસ્ત એવી હતી કે જો કોઈ એક્ટર તૈયાર થઈને સેટ પર ફરવા જાય, તો કિરણ અને તેની ટીમ તેને સ્પષ્ટ સૂચના આપતા કે તમને પરવાનગી નથી. તમારા રૂમમાં અથવા મેકઅપ રૂમમાં રાહ જુઓ.’ અખિલેન્દ્ર મિશ્રાએ કહ્યું કે ફિલ્મની સફળતાનો શ્રેય મોટાભાગે અપૂર્વ લાખિયા અને તેમની કિરણ, રીમા અને પ્રિયાની ટીમને જાય છે. અમે બધા કલાકારો આ ત્રણેયનું કામ જોઈને તેમના ચાહક બની ગયા હતા.

વધુમાં સમજાવ્યું કે ગામમાં દરરોજ શૂટિંગમાં લગભગ 1,000 લોકોનો ટોળો સામેલ થતો હતો, અને ક્લાઇમેક્સ સીનમાં આ સંખ્યા 10,000 સુધી પહોંચી જતી. કિરણ અને તેની ટીમે તે હજારો લોકોના કપડાંથી લઈને સેટ પર શૂટિંગ માટે લાવવામાં આવેલી બકરીઓ સંભાળવા સુધીની તમામ વ્યવસ્થા ખૂબ જ સારી રીતે સંભાળી. 'લગાન' પછી, કિરણ રાવે આશુતોષ ગોવારિકરની ફિલ્મ 'સ્વદેશ' અને મીરા નાયરની ફિલ્મ 'મોન્સૂન વેડિંગ'માં સહાયક દિગ્દર્શક તરીકે કામ કર્યું.

ડિરેક્ટર તરીકે પહેલી ફિલ્મ એક દાયકાના શિક્ષણ, સમજણ અને અનુભવ પછી, કિરણે ડિરેક્ટર તરીકેની શરૂઆત ‘ધોબી ઘાટ’ થી કરી. આ ફિલ્મમાં મુંબઈ શહેર, એકલતા, સપના અને સંબંધોના નાજુક સ્તરો દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. ‘ધોબી ઘાટ’ નો વર્લ્ડ પ્રીમિયર સપ્ટેમ્બર 2010માં ટોરોન્ટો ઇન્ટરનેશનલ ફિલ્મ ફેસ્ટિવલમાં થયો હતો અને 21 જાન્યુઆરી, 2011ના રોજ થિયેટરમાં રિલીઝ થયો હતો. ₹5 કરોડના ખર્ચે બનેલી આ ફિલ્મે વિશ્વભરમાં ₹25 કરોડની કમાણી કરી હતી. આ ફિલ્મને વિવેચકોએ પણ પ્રશંસા કરી હતી. 65મા બ્રિટિશ એકેડેમી ફિલ્મ એવોર્ડ્સમાં તેને શ્રેષ્ઠ નોન-અંગ્રેજી ભાષાની ફિલ્મ સિરીઝ માટે શોર્ટલિસ્ટ કરવામાં આવી હતી.

'ધોબી ઘાટ' ફિલ્મમાં કામ કરનાર એક્ટર દાનિશ હુસૈને દિવ્ય ભાસ્કરને આપેલા ઇન્ટરવ્યૂમાં જણાવ્યું હતું કે આ ફિલ્મ તેમના માટે માત્ર એક પ્રોજેક્ટ નહોતી, પરંતુ કિરણ રાવના વિઝન અને ડિરેક્ટરની એક શાળા હતી. દાનિશના મતે, કિરણ રાવે શૂટિંગના દરેક પાસામાં ખૂબ જ સંતુલન જાળવી રાખ્યું હતું. તેણે કહ્યું- તે ક્યારેય મોટેથી બોલતી નહોતી, પરંતુ સેટ પર તેની મજબૂત પકડ હતી. તેને ખબર હતી કે ફિલ્મ ક્યાં લઈ જવી. કિરણ રાવની ફિલ્મ 'ધોબી ઘાટ'માં એક્ટર દાનિશ હુસૈને સલીમનું પાત્ર ભજવ્યું હતું.

દાનિશે સમજાવ્યું કે- જ્યારે તેણે ‘ધોબી ઘાટ’માં કામ કર્યું હતું, ત્યારે તે સિનેમાની દુનિયામાં સંપૂર્ણપણે નવો હતો. તે સમયે, તેને સ્ક્રીન એક્ટિંગની બહુ ઓછી સમજ હતી. તે હજુ પણ શીખી રહ્યો હતો કે વાઈડ શોટ્સમાં કેવી રીતે અભિનય કરવો અને કેમેરા સામે કેટલી એનર્જીનો ઉપયોગ કરવો. શૂટિંગ દરમિયાન ઘણી વખત મૂંઝવણમાં મુકાઈ જતો હતો, પરંતુ કિરણ રાવનું વલણ ખૂબ જ સપોર્ટિવ હતું.

વધુમાં કહ્યું- ‘કિરણ સમજી ગઈ હતી કે મારી ટેકનિકલ સમજ થોડી નબળી છે. તે ઘણીવાર કહેતી, 'ચિંતા ના કર, ફક્ત એક્ટિંગ પર ધ્યાન ફોક્સ કર.' તેના શબ્દોથી મને તરત જ રાહત થઈ. ત્યારથી મારો આત્મવિશ્વાસ વધવા લાગ્યો. દાનિશ કહે છે કે તાજેતરમાં જ્યારે તેણે 14 વર્ષ પછી ફરી 'ધોબી ઘાટ' જોયું, ત્યારે તે પોતાના પરફોર્મન્સને જોઈને આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો. તેણે કહ્યું- ફિલ્મમાં મારો બોમ્બે ઉચ્ચાર ખરેખર કિરણ રાવની તૈયારી અને તેના ડિરેક્શનનું પરિણામ હતું.’

આમિર ખાન અને કિરણ રાવનું પ્રેમપ્રકરણ આમિર ખાન અને કિરણ રાવનો સંબંધ પ્રોફેશનલ કોલોબ્રેશન તરીકે શરૂ થયો હતો, જે મિત્રતા, પ્રેમ અને લગ્ન સુધી આગળ વધ્યો. સમય જતાં, આ રિલેશન પરિપક્વતાનું ઉદાહરણ બની ગયો. બંનેની પહેલી મુલાકાત 2000માં ફિલ્મ ‘લગાન’ના સેટ પર થઈ હતી. તે સમયે, આમિર ફિલ્મનો લીડ એક્ટર અને પ્રોડક્શન મેનેજર હતો, જ્યારે કિરણ સહાયક દિગ્દર્શક તરીકે કામ કરી રહી હતી. જોકે, તે સમયે તેની વચ્ચે ખાસ સંબંધ નહોતો. તે નજીકના મિત્રો પણ નહોતા. આમિર કિરણને ફક્ત યુનિટના સભ્ય તરીકે જ જાણતો હતો.

આમિર અને તેની પહેલી પત્ની રીનાના 2002માં છૂટાછેડા થઈ ગયા. ત્યારબાદ તેણે અને કિરણે વાત કરવાનું શરૂ કર્યું. તે સમયે તેના લગ્ન તૂટવાથી આમિર ખૂબ જ દુ:ખી હતો. એકવાર, કિરણે તેને ફોન કર્યો, અને તેઓ લગભગ અડધા કલાક સુધી વાત કરી. જ્યારે ફોન બંધ થયો, ત્યારે આમિરને ખ્યાલ આવ્યો કે તે ખૂબ જ ખુશ છે. કિરણ સાથે વાત કર્યા પછી તેને શાંતિનો અનુભવ થયો. ત્યાંથી, તેમના સંબંધોએ ગંભીર વળાંક લીધો. વાત કર્યા પછી, તેઓ ધીમે ધીમે ડેટિંગ કરવા લાગ્યા અને લગ્ન કરતા પહેલાં લગભગ દોઢ વર્ષ સુધી સાથે રહ્યા.

આમિર અને કિરણે 2005માં મુંબઈમાં સિવિલ મેરેજ કર્યા હતા. લગ્ન પછી, મુંબઈના પંચગીનીમાં ત્રણ દિવસનો ઉજવણી કરવામાં આવી હતી અને તેમના લગ્નનું રિસેપ્શન મેહરબાઈ હાઉસ નામના એક જૂના પારસી બંગલા ખાતે યોજાયું હતું. આ સમારોહમાં બોલિવૂડના ઘણા જાણીતા સ્ટાર્સે આ દંપતીને અભિનંદન આપવા હાજરી આપી હતી. કિરણને ગર્ભધારણ કરવામાં મુશ્કેલી પડી રહી હતી, તેથી તેણે સરોગસીનો વિકલ્પ પસંદ કર્યો. આનાથી તેમના પુત્ર આઝાદનો જન્મ થયો

દરમિયાન, ANI સાથેની વાતચીતમાં કિરણ રાવે જણાવ્યું હતું કે જ્યારે તેણે તેના માતાપિતાને આમિર ખાન સાથે લગ્ન કરવાના નિર્ણય વિશે જણાવ્યું ત્યારે તેઓ ચોંકી ગયા. કિરણે કહ્યું- ‘તે ખરેખર આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો. તેની નજરમાં, હું ઘણી બધી સંભાવનાઓ ધરાવતી છોકરી હતી જે જીવનમાં ઘણું બધું પ્રાપ્ત કરવા માંગતી હતી. તેને ડર હતો કે હું આમિર જેવા મોટા વ્યક્તિત્વની હાજરીમાં ખોવાઈ જઈશ, જેથી મારી પોતાની ઓળખ છવાઈ જશે.’

કિરણ ઘણીવાર આમિર ખાનની મોટી ખ્યાતિનું દબાણ અનુભવતી હતી, પરંતુ તેણે એ હકીકતમાં સાંત્વના મળી કે તેણે હંમેશા પોતાની રીતે જીવવા દીધી. તેણે કહ્યું, આમિર ક્યારેય ઇચ્છતો ન હતો કે હું ચોક્કસ રીતે જીવું. તે હંમેશા ખુશ રહેતો કે હું મારી રીતે જીવું અને તે તેનો સૌથી મોટો ગુણ હતો. 2021માં, 15 વર્ષ સાથે રહ્યા પછી, આ દંપતીએ પરસ્પર અલગ થવાનો નિર્ણય લીધો. એક સંયુક્ત નિવેદનમાં, તેમણે જણાવ્યું હતું કે તેઓ એક દંપતી તરીકે અલગ થઈ રહ્યા છે, પરંતુ પરિવાર અને સાથીદારો તરીકે જોડાયેલા રહેશે. સાથે મળીને, તે તેના પુત્ર આઝાદનો ઉછેર કરી રહ્યા છે.

13 વર્ષ પછી ડિરેક્ટર તરીકે કમબેક

કિરણ રાવ 13 વર્ષના વિરામ પછી 2023માં દિગ્દર્શનમાં પાછા ફર્યા. દિગ્દર્શક તરીકેની તેની બીજી ફિલ્મ ‘લાપતા લેડીઝ’ છે. આ ફિલ્મ મહિલાઓની ઓળખ, પિતૃસત્તા, સામાજિક વ્યવસ્થા અને આત્મસન્માન પર કેન્દ્રિત છે. તેને વ્યાપક પ્રશંસા મળી અને 70મા ફિલ્મફેર એવોર્ડ્સમાં શ્રેષ્ઠ ફિલ્મ જીતીને રેકોર્ડ બનાવ્યો. કિરણ રાવને શ્રેષ્ઠ દિગ્દર્શકનો એવોર્ડ પણ મળ્યો.

Image Gallery