કેન્દ્રીય માર્ગ પરિવહન અને રાજમાર્ગ મંત્રી નીતિન ગડકરીએ શનિવારે નાગપુરમાં એક કાર્યક્રમમાં પેટ્રોલમાં ઇથેનોલ ભેળવવાની ટીકાનો જવાબ આપ્યો. ગડકરીએ કહ્યું- મારું મન દર મહિને ₹200 કરોડનું છે. મારી પાસે પૈસાની કોઈ કમી નથી. મને ખબર છે કે પૈસા ક્યાંથી કમાવવા.

કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા ઇથેનોલ-મિશ્રિત પેટ્રોલના પ્રમોશનની ટીકા વચ્ચે ગડકરીની ટિપ્પણી આવી છે. સરકારે કહ્યું છે કે 20% ઇથેનોલ (E20) બ્લેન્ડ પેટ્રોલ એક સ્વચ્છ ઇંધણ છે અને ખેડૂતોને તેમના શેરડી અને મકાઈ જેવા પાક માટે વધુ સારા ભાવ મેળવવામાં મદદ કરી રહ્યું છે.

ટીકાકારોનો આરોપ છે કે આ યોજનાથી પાણીની અછત થશે અને વાહનોને નુકસાન થશે. ગડકરી પર આરોપ લગાવવામાં આવી રહ્યો છે કે તેમના પુત્રો બે મોટી ઇથેનોલ કંપનીઓના માલિક છે. તેમને ફાયદો કરાવવા માટે ઇથેનોલ ભેળવેલું પેટ્રોલ વેચવામાં આવી રહ્યું છે.

ગડકરીએ કહ્યું- હું મારા પુત્રોને વિચારો આપું છું, હું છેતરપિંડીનો આશરો લેતો નથી

વિવાદનો સીધો ઉલ્લેખ કર્યા વિના, ગડકરીએ કહ્યું, "મારો પુત્ર આયાત-નિકાસનો વ્યવસાય કરે છે. તાજેતરમાં મારા પુત્રએ ઈરાનથી 800 કન્ટેનર સફરજન આયાત કર્યા અને ભારતમાંથી ઈરાનમાં 1,000 કન્ટેનર કેળા નિકાસ કર્યા."

'ઈરાન સાથે કોઈ નાણાકીય વ્યવહારો નથી. મારી પાસે ખાંડની મિલ, ડિસ્ટિલરી અને પાવર પ્લાન્ટ પણ છે. હું વ્યક્તિગત લાભ માટે કૃષિમાં કોઈ પ્રયોગો નથી કરી રહ્યો. હું મારા પુત્રોને વિચારો આપું છું, પણ હું છેતરપિંડીનો આશરો લેતો નથી.'

લોકોએ સોશિયલ મીડિયા પર કહ્યું - માઇલેજ ઘટી રહ્યું છે ભારતમાં ઇથેનોલ-મિશ્રિત પેટ્રોલ (E20)ના ફરજિયાત વેચાણની તાજેતરના અઠવાડિયામાં સોશિયલ મીડિયા પર ટીકા થઈ રહી છે. વાહન માલિકોનો દાવો છે કે તે ઇંધણ માઇલેજ ઘટાડે છે અને જૂના વાહનોને નુકસાન પહોંચાડે છે.

મંત્રાલયે કહ્યું- E20 ઇંધણ વાહનોને કોઈ નુકસાન પહોંચાડતું નથી પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ મંત્રાલયે ઓગસ્ટની શરૂઆતમાં આ મુદ્દા પર કહ્યું હતું કે E20 ઇંધણ વાહનોને કોઈ નુકસાન પહોંચાડતું નથી.

મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, લાંબા પરીક્ષણમાં વાહનોને E20 પર 1 લાખ કિલોમીટર ચલાવવામાં આવ્યા હતા અને દર 10 હજાર કિલોમીટરે તપાસવામાં આવ્યા હતા. પરિણામ એ આવ્યું કે પાવર, ટોર્ક અને માઇલેજમાં કોઈ ખાસ તફાવત નહોતો.

જોકે એવું માનવામાં આવે છે કે નવા વાહનોમાં માઇલેજ 1-2% અને જૂના વાહનોમાં 3-6% ઘટી શકે છે, આ 'ભારે' નથી અને એન્જિન ટ્યુનિંગ દ્વારા તેને સુધારી શકાય છે.

ઇથેનોલ શું છે?

ઇથેનોલ એ એક પ્રકારનો આલ્કોહોલ છે જે સ્ટાર્ચ અને ખાંડના આથો દ્વારા ઉત્પન્ન થાય છે. તેને પેટ્રોલમાં ભેળવીને વાહનોમાં પર્યાવરણને અનુકૂળ બળતણ તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. ઇથેનોલ મુખ્યત્વે શેરડીના રસમાંથી બનાવવામાં આવે છે, પરંતુ ઇથેનોલ મકાઈ, સડેલા બટાકા, કસાવા અને સડેલા શાકભાજી જેવા સ્ટાર્ચ ધરાવતા પદાર્થોમાંથી પણ ઉત્પન્ન થઈ શકે છે.

એપ્રિલથી દેશમાં E-20 પેટ્રોલનું વેચાણ થઈ રહ્યું છે

પેટ્રોલ-ડીઝલ વાહનોથી થતા વાયુ પ્રદૂષણને રોકવા અને ઇંધણના ભાવ ઘટાડવા માટે વિશ્વભરની સરકારો ઇથેનોલ મિશ્રિત ઇંધણ પર કામ કરી રહી છે. ભારતમાં પણ ઇથેનોલને પેટ્રોલ અને ડીઝલના વિકલ્પ તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું છે. આનાથી વાહનોનું માઇલેજ પણ વધશે.

દેશમાં 5% ઇથેનોલથી શરૂ થયેલા પ્રયોગો હવે 20% સુધી પહોંચી ગયા છે. સરકારે એપ્રિલ મહિનામાં રાષ્ટ્રીય બાયોફ્યુઅલ નીતિ લાગુ કરીને E-20 (20% ઇથેનોલ + 80% પેટ્રોલ)થી E-80 (80% ઇથેનોલ + 20% પેટ્રોલ) તરફ જવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી છે.

આ ઉપરાંત, એપ્રિલથી દેશમાં ફક્ત ફ્લેક્સ ફ્યુઅલ કમ્પ્લાયન્ટ વાહનો જ વેચાઈ રહ્યા છે. ઉપરાંત, જૂના વાહનોને ઇથેનોલ કમ્પ્લાયન્ટ વાહનોમાં બદલી શકાય છે.

ઇથેનોલ ઉમેરવાથી શું ફાયદો થાય છે?

પેટ્રોલમાં ઇથેનોલ ઉમેરવાથી પેટ્રોલના ઉપયોગથી થતા પ્રદૂષણમાં ઘટાડો થશે. તેના ઉપયોગથી વાહનો 35% ઓછો કાર્બન મોનોક્સાઇડ ઉત્સર્જન કરે છે. ઇથેનોલ સલ્ફર ડાયોક્સાઇડ અને હાઇડ્રોકાર્બનનું ઉત્સર્જન પણ ઘટાડે છે. ઇથેનોલમાં હાજર 35% ઓક્સિજનને કારણે, આ ઇંધણ નાઇટ્રોજન ઓક્સાઇડનું ઉત્સર્જન પણ ઘટાડે છે.