ભારતીય વાયુસેનાની કરોડરજ્જુ ગણાતું મિગ-21 ફાઇટર જેટ શુક્રવારે નિવૃત્ત થશે. ચંદીગઢ એરબેઝ પર આ ફાઇટર જેટને તેની સેવાનો સત્તાવાર અંત દર્શાવતા વિદાય આપવામાં આવશે.વિદાય સમારંભ દરમિયાન, વાયુસેનાના વડા એપી સિંહ 23 સ્ક્વોડ્રનના છ જેટ સાથે છેલ્લી ઉડાન ભરશે. સ્ક્વોડ્રન લીડર પ્રિયા શર્મા પણ ફ્લાયપાસ્ટમાં ભાગ લેશે. આ વિમાનને 1963 માં ચંદીગઢમાં વાયુસેનામાં સામેલ કરવામાં આવ્યું હતું.

તેની 62 વર્ષની સેવા દરમિયાન, સુપરસોનિક મિગ-21 એ 1965ના ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ, 1971ના બાંગ્લાદેશ મુક્તિ યુદ્ધ, 1999ના કારગિલ યુદ્ધ અને 2019ના બાલાકોટ હવાઈ હુમલામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી.તે ભારતનું પહેલું સુપરસોનિક જેટ હતું, એટલે કે તે ધ્વનિની ગતિ (332 મીટર પ્રતિ સેકન્ડ) કરતાં વધુ ઝડપથી ઊડી શકતું હતું. હવે તેનું સ્થાન તેજસ LCA માર્ક 1A દ્વારા લેવામાં આવશે.

મિગ-21 નિવૃત્તિ સમારોહમાં સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહ, ત્રણેય સશસ્ત્ર દળોના વડાઓ અને સંરક્ષણ મંત્રાલયના અનેક અધિકારીઓ હાજરી આપશે. જગુઆર અને તેજસ ફાઇટર જેટ પણ ભાગ લેશે.

400થી વધુ મિગ-21 થયા ક્રેશ

સંરક્ષણ મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, 400 થી વધુ મિગ-21 વિમાન ક્રેશ થયા છે, જેમાં 200 થી વધુ પાઇલટ્સ માર્યા ગયા છે. આ જ કારણ છે કે આ ફાઇટર પ્લેનને "ઉડતી શબપેટી" અને "વિડો મેકર" તરીકે ઉપનામ આપવામાં આવ્યું છે.

1971 અને 1999ના પાકિસ્તાન સાથેના કારગિલ યુદ્ધોમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી

ઇયાન સી.સી. ગ્રેહામ, તેમના લેખ "ધ ઇન્ડો-સોવિયેત મિગ ડીલ એન્ડ ઇટ્સ ઇન્ટરનેશનલ રિપર્ક્સન્સ" માં લખે છે કે તત્કાલીન સંરક્ષણ પ્રધાન વી.કે. કૃષ્ણ મેનને મિગને ભારતમાં લાવવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી. જ્યારે 1961માં રશિયા અને ભારત વચ્ચે મિગ-શ્રેણીના વિમાન ખરીદવાના સોદા અંગે મીડિયા અહેવાલો સામે આવ્યા, ત્યારે સંરક્ષણ મંત્રાલયે દાવાઓને ફગાવી દીધા.

1962માં, એક યુએસ કોંગ્રેસમેનએ એક અહેવાલ ટાંકીને દાવો કર્યો હતો કે ભારતે ભારતીય વાયુસેનાના બે સ્ક્વોડ્રન માટે રશિયા પાસેથી મિગ વિમાન ખરીદ્યા હતા. એક વર્ષ પછી, એપ્રિલ 1963માં, ભારતીય વાયુસેનાએ પોતાની ક્ષમતાઓ વધારવા માટે સૌપ્રથમ સોવિયેત નિર્મિત મિગ-21ને પોતાના કાફલામાં સામેલ કર્યું. 1967થી, ભારતીય કંપની હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડ (HAL) એ ભારતમાં મિગ-21ને એસેમ્બલ કરવાના અધિકારો અને ટેકનોલોજી હસ્તગત કરી.

1971માં પાકિસ્તાન સાથેના યુદ્ધ અને 1999માં કારગિલ યુદ્ધ દરમિયાન ભારતની જીતમાં મિગ-21 એ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી. 1996માં વાયુસેનાની એક ટીમ મિગ-21ને અપગ્રેડ કરવા માટે રશિયા ગઈ હતી. અપગ્રેડ પછી, ભારતને 2000માં નવા વિમાન મળવાનું શરૂ થયું.

1971નું યુદ્ધ: તે યુગના ગેમ-ચેન્જર ફાઇટર, મિગ-21 દ્વારા અનેક પાકિસ્તાની એરબેઝનો નાશ કરવામાં આવ્યો હતો.

1999નું કારગિલ યુદ્ધ:  દુર્ગમ ટેકરીઓ પર દુશ્મનના સ્થળોનો નાશ કર્યો. ઊંચાઈ પરની લડાઈમાં તેણે પોતાની વિશ્વસનીયતા સાબિત કરી.

2019 બાલાકોટ સ્ટ્રાઈક: મિગ-21 બાઇસન ઉડાડતા ગ્રુપ કેપ્ટન અભિનંદન વર્ધમાને પાકિસ્તાની F-16 વિમાનને તોડી પાડ્યું.

વાયુસેનાના વડા એર ચીફ માર્શલ એપી સિંહ અને મહિલા ફાઇટર પાઇલટ સ્ક્વોડ્રન લીડર પ્રિયા શર્મા મિગ-21 ઉડાવે તેવી અપેક્ષા છે. 24 સપ્ટેમ્બરના રોજ વિદાય સમારંભ માટે રિહર્સલ ચાલી રહ્યા છે. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, મિગ-21 ઉપરાંત સમારંભમાં જગુઆર અને સ્વદેશી તેજસ લાઇટ કોમ્બેટ એરક્રાફ્ટ (LCA Mk-1) પણ શામેલ થઈ શકે છે.

Image Gallery