શાસ્ત્રીય ગાયક અને પદ્મ વિભૂષણ પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રાનું ગુરુવારે વહેલી સવારે અવસાન થયું. તેઓ 89 વર્ષના હતા. તેમણે સવારે 4:15 વાગ્યે તેમની પુત્રી નમ્રતા મિશ્રાના મિર્ઝાપુર સ્થિત ઘરે અંતિમ શ્વાસ લીધા. નમ્રતાએ કહ્યું, 'પિતા મારા ઘરે હતા. આજે સાંજે કાશીના મણિકર્ણિકા ઘાટ ખાતે તેમના અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવશે.' પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રા 2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં PM મોદીના પ્રસ્તાવક હતા.

મિર્ઝાપુર સ્થિત તેમની પુત્રીના ઘરે લીધા અંતિમ શ્વાસ  

પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રા સાત મહિનાથી બીમાર હતા. તેમને તાજેતરમાં 17 દિવસ માટે હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. 11 સપ્ટેમ્બરના રોજ મિર્ઝાપુર સ્થિત તેમની પુત્રીના ઘરે તેમની તબિયત વધુ ખરાબ થઈ ગઈ. છાતીમાં દુખાવાની ફરિયાદ બાદ તેમને રામકૃષ્ણ સેવાશ્રમ હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા.13 સપ્ટેમ્બરની રાત્રે તેમને BHUની સર સુંદરલાલ હોસ્પિટલમાં લાવવામાં આવ્યા હતા. તેમની તબિયતમાં સુધારો થયા બાદ, તેમને 27 સપ્ટેમ્બરે રજા આપવામાં આવી હતી. ત્યારબાદ તેઓ મિર્ઝાપુરમાં તેમની પુત્રીના ઘરે ગયા હતા.

તેઓ અનેક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓથી પીડાતા હતા

BHU મેડિકલ રિપોર્ટ આવ્યા પછી ડોક્ટરોએ જણાવ્યું હતું- પંડિત છન્નુલાલને તીવ્ર શ્વસન તકલીફ સિન્ડ્રોમ (ARDS), ફેફસામાં ગંભીર બળતરા, ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર, ઑસ્ટિયોઆર્થરાઇટિસ અને પ્રોસ્ટેટ વધ્યું છે. પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રાનો જન્મ 3 ઓગસ્ટ, 1936ના રોજ ઉત્તર પ્રદેશના આઝમગઢના હરિહરપુરમાં થયો હતો. તેમના દાદા ગુડાઈ મહારાજ શાંતા પ્રસાદ એક પ્રખ્યાત તબલા વાદક હતા. છન્નુલાલે 6 વર્ષની ઉંમરે તેમના પિતા બદ્રી પ્રસાદ મિશ્રા પાસેથી સંગીતની સૂક્ષ્મતા શીખી હતી. છન્નુલાલને નવ વર્ષની ઉંમરે તેમના પ્રથમ ગુરુ ઉસ્તાદ ગની અલી સાહેબે ખયાલ શીખવી હતી.

તેમણે સૌપ્રથમ તેમના પિતા બદ્રી પ્રસાદ મિશ્રા પાસેથી સંગીત શીખ્યું, પછી કિરાણા ઘરાનાના ઉસ્તાદ અબ્દુલ ગની ખાન પાસેથી તાલીમ લીધી. ત્યારબાદ તેમને ઠાકુર જયદેવ સિંહ પાસેથી તાલીમ આપવામાં આવી.

બિહારમાં સંગીતનો અભ્યાસ, 4 દાયકા પહેલા  આવ્યા હતા વારાણસી

પંડિત છન્નુલાલ તેમના ખયાલ, ઠુમરી, ભજન, દાદરા, કજરી અને ચૈતી માટે જાણીતા છે. તેમણે બિહારના મુઝફ્ફરપુરમાં સંગીતની તાલીમ મેળવી હતી. લગભગ ચાર દાયકા પહેલા, પંડિત છન્નુલાલ વારાણસી ગયા, જ્યાં તેમણે તેમની સંગીત પ્રથાને વધુ નિપુણ બનાવી. તેઓ ઠુમરી, દાદરા, કજરી અને ચૈતી જેવા શાસ્ત્રીય અને લોક સ્વરૂપોના અનોખા મિશ્રણ માટે સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પ્રખ્યાત છે.

પદ્મ ભૂષણ અને પદ્મ વિભૂષણથી સન્માનિત 

પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રાએ કાશીની પવિત્ર નગરીને પોતાનું કાર્યસ્થળ બનાવ્યું. અહીં રહીને તેમણે શાસ્ત્રીય સંગીતમાં નિપુણતા મેળવી. તેમને 2000માં સંગીત નાટક અકાદમી પુરસ્કારથી નવાજવામાં આવ્યા. 2010માં તેમને પદ્મ ભૂષણથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા. ત્યારબાદ, 2014માં તેઓ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી માટે પ્રસ્તાવક બન્યા. 2021માં તેમને પદ્મ વિભૂષણથી નવાજવામાં આવ્યા.

સ્મશાનમાં હોળી રમાઈ... છન્નુલાલ દ્વારા સંગીત

પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રાએ તેમના શાસ્ત્રીય સંગીત દ્વારા લોકોના હૃદયમાં સ્થાન મેળવ્યું. તેમનું હોળી ગીત 'ખેલ મસાને મેં' આજે પણ દરેકના હોઠ પર છે. છેલ્લા બે વર્ષથી તેમણે એકઠી કરેલી સંપત્તિને કારણે તેઓ અજ્ઞાત જીવન જીવવા માટે મજબૂર છે.

ચાર પુત્રીઓમાંથી સૌથી મોટી પુત્રી સંગીતાનું COVID-19 રોગચાળા દરમિયાન અવસાન થયું. અનિતા અને મમતા મિશ્રા પરિણીત છે. સૌથી નાની પુત્રી નમ્રતા મિશ્રા, KBPG કોલેજમાં સંગીત વિભાગમાં પ્રોફેસર છે. પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રા તેમની સૌથી નાની પુત્રી નમ્રતાના ઘરે મિર્ઝાપુરમાં રહેતા હતા. બહેનો અને તેમના એકમાત્ર ભાઈ રામકુમાર વચ્ચે મિલકતનો વિવાદ ચાલી રહ્યો છે.

તેમની પત્ની અને પુત્રીનું 4 દિવસમાં કોરોનાથી થયું હતું મૃત્યુ  

 પંડિત છન્નુલાલ મિશ્રાના પત્ની મનોરમા મિશ્રાનું 26 એપ્રિલ, 2021ના ​​રોજ કોવિડ-19થી સંક્રમિત થયા બાદ અને વારાણસીની એક ખાનગી હોસ્પિટલમાં દાખલ થયા બાદ અવસાન થયું. ત્યારબાદ, 29 એપ્રિલ, 2021ના ​​રોજ તેમની મોટી પુત્રી સંગીતા મિશ્રાનું મૈદાગીનની એક ખાનગી હોસ્પિટલમાં અવસાન થયું. સંગીતા પણ કોવિડ-19થી સંક્રમિત હતી, તેને સાત દિવસ સુધી હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવી હતી. છન્નુલાલે તબીબી બેદરકારીનો આરોપ લગાવ્યો હતો. 

Image Gallery